Различни блаженства – Митрополит Струмички Наум
~+~
Прочитајте ги блаженствата внимателно, за да ја забележите разликата:
„Кога го виде народот, Он се искачи на планината; а штом седна, учениците Негови се приближија до Него. И кога ја отвори устата Своја, ги поучуваше и говореше:
’Блажени се бедните по дух, зашто нивно е Царството Небесно.
Блажени се оние што плачат, оти ќе се утешат!
Блажени се кротките, зашто тие ќе ја наследат земјата!
Блажени се гладните и жедните за правда, оти тие ќе се наситат!
Блажени се милостивите, зашто тие ќе бидат помилувани! Блажени се чистите по срце, оти тие ќе Го видат Бог!
Блажени се миротворците, зашто тие ќе се наречат синови Божји!
Блажени се гонетите заради правда, бидејќи нивно е Царството Небесно!
Блажени сте вие, кога ќе ве срамат и прогонат и кога ќе говорат против вас секакви лоши зборови лажно – заради Мене!
Радувајте се и веселете се, зашто голема е вашата награда на Небесата!‘“ (Матеј 5, 1–12).
Обрнете внимание понатаму: претходниве, би ги нарекол посебни блаженства, изречени пред Неговите Апостоли, насамо, горе на планината, се разликуваат од обичните блаженства, кои Богочовекот Христос ги говори пред верниот народ, откако излекува многу болни и опседнати, долу на рамното – како што читаме во денешното евангелско четиво:
„Па како слезе заедно со нив, Он се задржа на едно рамно место; беа таму и мнозина Негови ученици и многу луѓе од цела Јудеја и Ерусалим, и од приморјето Тирско и Сидонско, кои беа дошле да Го чујат и да се исцелат од болестите свои, како и оние што страдаа од нечисти духови; и се излекува.
И сиот народ сакаше да се допре до Него, зашто од Него излегуваше сила и ги лекуваше сите. А Он, како ги подигна очите кон учениците Свои, им говореше:
’Блажени сте вие, сиромашните, зашто ваше е Царството Божјо!
Блажени сте вие што сега гладувате, оти ќе се наситите!
Блажени сте вие, кои сега плачете, оти ќе се насмеете! Блажени ќе бидете, кога ќе ве намразат луѓето, и ќе ве одделат и похулат, и го исфрлат името ваше како лошо, заради Синот Човечки!
Зарадувајте се во оној ден и развеселете се, оти голема е наградата ваша на небесата. Зашто така постапуваа со пророците и нивните татковци!‘“ (Лука 6, 17–23).
Дали забележавте и самите? Едно е да си сиромашен, а друго е да си беден по дух. Едно е да гладуваш за леб, а друго е да си гладен и жеден за правда. И едно е само да ве намразат, одделат и похулат, а друго е и физички да ве прогонат, заради Божјата правда – Христос.
Господ Христос на сите им се обраќа согласно нивото на нивниот духовен развој. Оние кои водат природен начин на живот – Апостолите, ги поучува како од просветленост да достигнат обожение, а оние кои водат противприроден начин на живот (растројство, неврози), како и оние кои се наоѓаат на степенот на очистување на своето срце од страстите – неопитниот народ, ги поучува како да достигнат до степен на просветлување на умот и да влезат во природниот начин на живот.
Обичните блаженства од денешното евангелие посебно се однесуваат на христијаните кои не водат активен духовен живот, односно на оние кои волно не се подвизуваат или не се подвизуваат доволно, па затоа се подложни на реални неволни страдања: сиромаштија, глад, страдање (болест) и плач, како и на оние кои ќе претрпат само потсмев и презир, но не и физички прогон, заради Богочовекот Христос.
Сепак, секое едно, па макар и такво блаженство, од перспектива на Царството Небесно, е дар Божји, иако нам, додека го доживуваме, не ни изгледа баш така. Да се задржиме малку на сиромаштвото како најраспространет и најактуелен дар Божји и да го споредиме со богатството.
Целиот наш живот, без поговор, е дар Божји. И сиромаштвото е голем дар Божји, кога сиромавиот со смирение и трпение Му благодари на Бог за него, и го препознава овој дар. И богатството е дар Божји, кога богатиот со смирение и трпение им служи на сиромасите со своето богатство, и на тој начин Му благодари на Бог за него и го препознава овој дар.
Кога луѓето би ги препознавале даровите Божји и нивната смисла, и кога со смирение и благодарност би се однесувале кон нив, даровите Божји би служеле како средство за нивно соборно надградување и остварување на нашата заедница во Богочовекот Христос – која е нашиот најголем дар Божји – и би служеле како средство за наше духовно богатење и преобразување.
Гледаме дека Господ се поистоветува (дури и најмногу) со секој еден страдалник. Затоа, секогаш кога со своето богатство ќе му помогнеме на еден од овие најмали Христови браќа што страдаат, ние не собираме за себе, туку се богатиме во Бог. Со други зборови, само на тој начин можеме да Му благодариме на Бог, кога Неговите дарови повторно Нему Му ги принесуваме: „Твои дарови од Твоите, Тебе Ти ги принесуваме за сите и за сè“.
Делотворниот однос на благодарењето, од севкупниот наш живот, соборно се исполнува со нашето редовно учество и причест во Светата Евхаристија (Благодарење) на Црквата Божја.
И свети Николај, чиј спомен го чествуваме денес, бил богат, но истовремено милостив и дарежлив кон сиромашните – уште пред да стане епископ. Има една народна поговорка која вели дека не треба да го мразиме свети Никола поради попот Никола, но најточно е дека треба да го љубиме секој Никола и секој друг човек – без оглед кој е и што е, ако навистина го љубиме свети Николај – бидејќи тој бил милостив и ги љубел сите. Впрочем, поради тоа и е свети Николај.
И нешто лично. Кога бев млад, не многу го почитував свети Николај; повеќе сакав светии – големи теолози, како свети Григориј Палама, Василиј Велики, Григориј Богослов итн. Но, Бог ме смести, како монах, токму во манастирот Григоријат посветен на свети Николај. Во таква обител не може а редовно да не се среќаваш со интервенциите во твојот живот на сите светии кои таму се почитуваат; и да не ги возљубиш многу. Покрај свети Николај, тука беа и свети Григориј Григоријатски, света Анастасија, светите Кирик и Јулита. На пример, за секоја болка или болест што ќе се појавеше во нашиот живот ние, наместо на лекар, најпрво одевме во параклисот на света Анастасија и се помазувавме со маслото од нејзиното кандило, и најчесто сѐ одеднаш ни поминуваше. Така, и до ден-денес, во секоја црква што под мој надзор се гради гледам секогаш да има место за нивните ликови, на фреските и иконите.
И да заклучиме, никој не може да се нарече богат, односно подобен на Бог, без да ги збогатува и другите околу себе – пред сѐ, во духовна, но и во материјална смисла на зборот. И никој не може да се нарече блажен без да претрпи секаква неволја, како дар Божји, со благодарност.
Господи Исусе Христе, преку Пресвета Богородица, а поради молитвите на свети Николај Мирликискиот Чудотворец, помилуј нѐ!
Митрополит Струмички Наум
(18.12.2021 16:51)
Свети Николај Чудотворец, архиепископ Мирликиски
Овој славен светител, когошто и денес го слават по сиот свет, им беше единец син на своите богати и угледни родители, Теофан и Нона, жители на градот Патара во Ликија. Бидејќи им беше син единец даруван од Бога, тие Му го посветија на Бога, принесувајќи Му така дар. Знаењето за духовниот живот Св. Николај го стекна преку својот чичко Николај, епископот Патарски, и се замонаши во манастирот „Новиот Сион“, основан од тој негов чичко. По смртта на родителите Николај им го раздаде наследениот имот на сиромасите и ништо не задржа за себе. Додека беше свештеник во Патара тој многу се прочу со делата на својата милостиња, иако ги криеше грижливо, за да го исполни зборот Господов: „Да не знае твојата лева рака што прави твојата десна рака“ (Матеј 6, 3). Кога се предаде на самотност и на безмолвие, мислејќи така да проживее до смртта, му дојде глас одозгора: „Појди на подвиг меѓу народот, ако сакаш да бидеш од Мене овенчан.“ Веднаш потоа според чудесната Божја Промисла беше избран за епископ на градот Мир во Ликија. Милостив, мудар, неустрашлив. Св. Николај му беше вистински добар пастир на своето стадо. За време на гонењето на христијаните под Диоклецијан и Максимијан го фрлија во затвор, но тој и во затворот ги поучуваше луѓето на законот Божји. Присуствуваше на Првиот Вселенски Собор во Никеја и од голема ревност за вистината го удри еретикот Ариј. За ова дело го отстранија од Соборот и од архиерејската служба, с ѐ додека на неколкумина од првите архиереи на Соборот не им се јавија Самиот Господ Христос и Пресвета Богородица и не го објавија своето благоволение кон Николај. Чувар на Божествената вистина, овој чудесен Божји светител беше и одважен заштитник на правдата меѓу луѓето.
На двапати спаси по тројца луѓе од незаслужена смртна казна. Милостив, вистинољубив и праведен, одеше меѓу луѓето небаре ангел Божји. Уште за време на животот луѓето го сметаа за светител и го повикуваа на помош во маки и неволји и им се јавуваше во сон и на јаве на тие што го повикуваа, еднакво лесно дали се блиску или далеку, и им помагаше. Од неговото лице блескаше светлина како од лицето Мојсеево, па и со самата своја појава им носеше на луѓето утеха, мир и добра волја. На старост малку се разболе и се упокои во Господа, многустрадален и многуплоден, за вечно да се весели во Небесното Царство продолжувајќи да чудотвори на земјата, помагајќи им на верните и прославувајќи Го својот Бог. Се упокои на 6 декември 343 година.
