Митрополит Наум: За некои неодговорени прашања
~+~
Секое прашање си има и свое место, и свое време, и свој субјект за одговор. Или, не секое прашање се одговара кога било, каде било и кому било.
Некои прашања прво се одговараат во пракса, на дело, а потоа и теоретски или со збор. Некои, пак, никогаш не се одговараат. За сѐ треба расудување.
Има едно прашање за кое, кај нас, не баш докрај се изведоа сите заклучоци. Сега ќе изведеме уште некои, доволни за понатаму…
На пример, прашањето за болестите и учеството во Светите Тајни на Црквата отсекогаш им било кристално јасно на христијаните. Тоа го посведочи и Неговата Сесветост Вселенскиот Патријарх Вартоломеј: „Ние непоколебливо веруваме дека, причестувајќи се со Телото и Крвта Христови, не постои никаква опасност да се заразиме… Затоа ние, како Вселенска Патријаршија, не го променивме начинот на давањето на Божествената Причест“.
Ова е вера на сите православни од сите векови, од почетокот на Црквата до денес; и до крајот на времето. Но, од оваа вера, Епископи од повеќе Помесни Цркви (види на веб-сајтот на МПЦ – ОА) извлекоа и други логичко-теолошки заклучоци. Имено, веруваме дека и Црквата – литургискиот собор на верните, како Тело Христово, исто така, не е место, време и состојба во кој може да се заразиме од некаква болест. Ова важи и за самиот храм, кој поради самиот Евхаристиски Собор го нарекуваме и црква. Истото важи и за целивањето на светите икони или на светите Мошти, или за земањето благослов од свештеното лице.
Следствено, не треба да се плашиме од зараза и ако ја извршуваме мисијата Христова и надвор од Соборот или храмот. Сѐ е мисија, сѐ е Литургија и секое место е храм и олтар, осветени од Христовата крсна жртва и Крв. Но, треба и да сме внимателни и да не Го искушуваме Господ Бог непотребно и да не ги соблазнуваме другите со нашата слобода. И за ова е потребно духовно знаење и расудување.
Исто така, поради нашите гревови или поради некаква Божја Промисла, Бог може, кога било, да допушти и да се разболиме или да умреме. Фала Богу! Но, тоа не значи дека ние треба нешто да промениме, а кое би значело и растурање на нашата вера. Болест си е болест – дар, свето Предание си е свето Предание – и должни сме по секоја цена да го сочуваме; а сѐ е Евхаристија, сѐ е Благодарење.
Ако државните власти нешто привремено (на краток или подолг период) ни забранат или наредат, а тоа не е во директен судир со суштината на нашата вера, ние формално ќе послушаме – некако ќе се прилагодиме. Но, внимавајте, едно е самите ние, како Црква, да направиме нешто што е во некаков судир со нашата вера, а друго е тоа привремено да го трпиме, или снисходиме, извршувајќи разбирлива наредба на државата. Едното нѐ прави предавници, а другото маченици. Мислам дека цел на демонот, засега, е првото, а не отворен прогон.
Не е одговорно и непотребно е да ги провоцираме државните органи, посебно кога во време на криза покажуваат толерантност кон нас, а нашата јавна постапка, сепак, би можела да им наштети на некои други, кога би ја следеле.
Секогаш може да се случи (не во блиска иднина – уште е време само на општ тренинг), како што се случувало низ вековите, државните власти нешто трајно да ни забранат или наредат, а коешто ќе биде во директен судир со нашата вера во Богочовекот Исус Христос. Нормално, во таков случај нема да послушаме! Жртвата што ќе треба да ја поднесеме, не е важна. Рековме, од сѐ можеме да се откажеме, но никогаш од нашиот Господ и Создател, Исус Христос! Тоа е барем јасно.
Разбирливо е, исто така, некои наши ближни, поради послаба вера, да се исплашат од некоја болест (или од заканата со казна). Не треба никако да ги отфрламе и осудуваме, тоа не е одлика на христијаните, туку треба со многу љубов да ги покриеме нивните слабости. Сѐ додека истите се причестуваат (или сакаат да се причестат) од едниот путир, за нив има надеж. Но, истовремено, тоа не значи дека кому било ќе дозволиме своите слабости да ги претвора во теолошки доктрини (или да префрла вина на други – „понадлежни“).
Без големи искушенија нема духовен живот; не можеме да видиме што се крие и што има во нашето срце, ниту во срцето на ближниот; колку што ни е тоа дозволено. Ниту може да го очистиме нашето срце од тоа што го валка. Ниту можеме да преземеме превентивни мерки за во иднина, ниту да испланираме стратегија. Народната мудрост убаво го изразила тоа со зборовите: јунаците на мака се познаваат. Очигледно нѐ очекуваат интересни времиња, но запаметете: сѐ од нас зависи, од нашата љубов (или покајание); и од никој друг!
Инаку, нема поплодна атмосфера за развој на Црквата од физичкиот прогон; ако се случи и кога ќе се случи. Тоа ви е и добропознато и многупати докажано. Затоа, секој оној што, свесно или несвесно, шири страв на тема антихрист и физички прогон – не е од Бог пратен. Отфрлајте го стравот од себе. Навлезениот страв е подготовка за предавство. Ние, како слаби, смирено се молиме за живот во мир и покајание, но ако бидеме удостоени на прогон, со радост и храбро ќе прифатиме.
Многу полош од физичкиот е суптилниот прогон на модерниот начин на живот, кој преку потсвеста, постепено ги раслабува христијаните во верата. И демонот знае дека ваквиот прогон е многу поделотворен од физичкиот. Многу светители би се радувале да живеат во нашето време, арно ама, Бог нас нѐ удостои.
Да се вратиме на темата. Јасно е дека и самиот начин на причестување со Телото и Крвта Христови се суштинско прашање на верата и е непроменлив.
Но, да не заборавиме дека токму тоа што нѐ исцелува, може и да нѐ разболи или убие, ако пристапуваме без вера (без дела): „Оној што недостојно јаде од овој леб и пие од чашата Господова, виновен ќе биде спрема Телото и Крвта на Господ. Но, човекот да се испита самиот себе и потоа да јаде од овој леб и да пие од оваа чаша. Зашто, кој јаде и пие недостојно, тој го јаде и пие своето осудување, бидејќи не го разликува Телото Господово. Па затоа меѓу вас има многу немоќни и болни, а мнозина и умираат“ (1 Кор. 11, 27–30). Очигледно, недостојното причестување, па и непричестувањето, е многу поголема опасност отколку заразата со која било болест, а ретки се тие кои се грижат за тоа; не е во „мода“.
Јасно е, исто така, дека нашето однесување, како и резултатот од истото, потполно зависат од тоа колку и каква вера имаме: „Нека ви биде според верата ваша!“ (Матеј 9, 29); „Како што си поверувал, нека ти биде!“ (Матеј 8, 13). А сето она, пак, што со вера го правиме треба да биде во слава на нашиот Бог – Света Троица, на Отецот и Синот и Светиот Дух, на Кого единствено Му се поклонуваме; Амин! Не – во своја сопствена!
Пресвета Богородице, спаси нас!
P.S. „Па им рече: ’Одете по сиот свет и проповедајте го Евангелието на секое создание. Кој ќе поверува и се крсти, ќе биде спасен; а кој не поверува, ќе биде осуден. А знаците на оние што ќе поверуваат, ќе им бидат овие: со Моето име ќе истеруваат бесови; ќе говорат нови јазици; ќе фаќаат змии и ако нешто смртоносно испијат, нема да им навреди; на болни ќе полагаат раце и тие ќе оздравуваат‘“ (Марко 16, 15–18). „Кој има уши да слуша, нека чуе“ (Матеј 11, 15).
Митрополит Струмички Наум
29.08.2020
