Преображение празник на празниците- Отец Гаврил Галев
~+~
Овој празник е празник на празниците, затоа што во него се слават повеќе празници во едно. Се прославува Преображението на Христос, Кој се преобрази и ја покажа својата Божествена природа, имајќи ја покрај тоа и човечката. Се откри како потполн Бог и потполн Човек.
Се празнува Светата Троица, Која се јави во три лица.
Христос, Синот Божји, се преобразуваше на Гората пред Апостолите; Светиот Дух, преку преобразувачката благодат се јави во светлина и Отецот со гласот кој сведочешe: “Oва е Мојот возљубен Син“.
Се празнува и Црквата, Која се објавува преку Христос заедно со Апостолите и Пророците. Старозаветната и новозаветната, во Една Света и Соборна Црква. А се слави и Преображението на Апостолите, кое всушност е суштина на нашето постоење и причина за кое што Бог не створи и за кое што Бог дојде во тело и стана човек, што и за нас е и нај значајно.
Овој настан не е привид, овој настан не е приказна, мит или некаква симболика. Ниту пак оваа светлина е тварна, како што учат некои и хулат на Светиот Дух. Оваа светлина е нетварна и таа е енергија Божја. Нетварна благодат Божја, која се пројавува од Божјата природа и му се дава на човекот да заедничари со Бога и да биде едно со Бога. Ако веќе оваа светлина беше тварна, тогаш сето ова ќе беше само добра престава. Нашата вера ќе беше приказна и мит, а нашиот живот ќе беше залуден и лажен. Но нашата Црква не е театар. Таа е жива реалност и икона на Небесното Царство. Бог на овој начин покажа дека Господ Исус Христос е вистински Бог и затоа дојде во светот и стана вистински Човек, за да ние учествувавајки во таа енергија, ја примиме и станеме синови Божји, богови по благодат.
Свети апостол Петар, во “Апостолот”, претходно прочитан, вели дека “станавме очевидци на величието Божјо (2 Петар 1:16). На друго место вели дека треба да се потрудиме преку добродетелите да станеме учесници во Божјата природата (2 Пет. 1, 1-7). Со тоа, Тој ни објавува дека таа светлина не е тварна и привидна, туку нетварна и реална која што нас ни ја дава и ние сме “задолжени” да ја примиме. Затоа Исус ги изведува Апостолите, само тројца, затоа што еден од нив не бил достоен. Никој не е достоен ама тој бил ептен недостоен, Јуда кој што подоцна го предаде. Ги поведува со Себе за да ги исполни со благодатта Божја и им ја даде таа светлина и покаже дека тоа е реалност.
Со преображението Христово и Апостолите учествуваат во Христовото преображение, светлината ги исполнила и нив. Имајќи ја таа енергија, благодата Божја, се просветлиле, се преобразиле, се обожиле. Се преобразиле, затоа што покажале достоинство, а достоинството пред се го покажале преку верноста кон Господа Исуса Христа. Односно биле послушни и затоа Господ ги преобразува. Господ ги повикал да дојдат со Него сами на гората и тие смирено го послушале. Дошле со Него, но ако се противеле, ако тие барале човечка правда и разумно разбирање на настанот, тие немале да бидат учесници во благодата Божја.
Според тоа и ние преку послушност кон својот духовен Отец, кон црквата и кон Божјата волја, да се преобразуваме. Преобразувањето значи промена на нашиот живот. Да го очистиме нашето срце од нив и да ги преобразиме нашите гревовни страсти во добри. На секоја стрaст да и се спротивставиме со спротивна на неа добродетел. На омразата – љубов. На гневот – милост. На празнословието- молитвата. На гордоста – смирението. На лутината – кротоста, на среброљубието – милосpдноста… И на тој начин да се удостоиме, колку што можеме, како што вели Тропарот, да ја примиме таа благодат и да се преобразиме и да учествуваме во благодатта Божја, што е и спасението.
И не само што Апостолите биле послушни, но и Синот Божји е послушен за што сведочи и Отецот: „Овој е Мојот возљубен Син, во Кого е Мојата волја; Него послушајте Го!“ (Мат. 17:5). Тоа е уште една потврда дека преку добродетлта на послушанието се стекнува благодатта Божја и послушанието е неопходен подвиг, почетен чекор и основен услов преку кој што можеме да се ослободиме од гревовите, од служењето на ниските страсти и да се искачиме на гората и се преобразиме. Не случајно Господ се качил на високо место покажувајќи дека тој процес бара труд и трпениe, односно подвиг. Тоа е подвизување, тоа е искачување, ослободување од оковите, ослободување од гревовите, ослободување од ниските страсти, ослободување од овој земски световен живот и воздигнување на повисоки духовни сфери за кои што Апостол Павле сведочи нарекувајќи ја таа состојба “трето небо” и она што просечен човек не го видел, доживеал, почувствувал, тоа неизмерно богатство нам ни се дава ако така живееме ( 2 Кор. 12:2-5).
Понатаму, и сите овие учесници во настанот на Преображението не се случајни и имаат свое значение. Овој настан се случува пред страшните страдални денови Господови, кога Тој требаше да пострада, да биде распнат, да умре и да воскресне. Со Неговото преображение, Тој ја објави, ја покажa вистината за Себе и ни откри што не очекува од онаа страна на животот, после смртта. Тоа го направи за да не се соблазнат неговите ученици, да не се сомневаме и ние денес. Мојсеј и Илија се јавуваат, како претставнци од Стариот Завет. Едниот починат, другиот се уште е жив. (Знаеме дека Илија бил жив вознесен на небесата, и ќе дојде пред второто Христово пришествие.) Едниот претставник на законот, другиот на Пророците. Мојсеј и Илија и разговараат со Господ Исус Христос дека се што било напишано, пророкувано во Стариот Завет е вистина и се исполнува со Христос во Новиот Завет. Апостолите Петар, Јаков и Јован се преставници на живите и на Новиот Завет и тие ги преставуваат трите најголеми христијански добродетели, верата, надежта и љубовта, исто така и добродетелите на послушание, покајание и смирение. Во средината на ова збиднување е Христос, Кој треба да ни биде центар на нашиот живот.
Ова навистина било несекојдневен и впечатлив настан што предизвикало блаженство кај апостолите и кои посакале тоа вечно да трае. Затоа и свeтиoт апocтол Петар ги изрекол тие нелогични зборови, но полни со смирение и љубов „Господи, добро ни е да бидеме овде; ако сакаш ќе направам тука три колиби: една за Тебе, една за Мојсеј и една за Илија (Мат. 17,4).” Тој веќе заборавил за себе, мислел да ги “осигура” Исуса, Мојсеј и Илија, само да останат и овој настан вечно да трае.
И гледате дека ништо во црквата не е случајно и се се случува со длабока смисла. Се во црквата е со значение, и тоа со суштинско значение поврзано за нас самите. Целиот домострој Божји е врзан за нас. Преку слободата на нашиот избор, за да бидеме учесници во тој домострој, во тој круг и ние треба да се фатиме за Христа. А да се фатиме за Христа значи да живееме согласно Неговата волја. Значи да го живееме Неговиот живот, да ги имаме Неговите мисли и чувства и така да постапуваме. Тоа ќе го постигнеме ако се држиме до заповедите Божји, пред се за основната заповед од која произлегуваат сите други, а тоа е љубовта. Кога човек ќе се подвизува во љубов и кога ќе ја стекне, потоа не треба на ништо да се учи, љубовта ќе го научи на се.
И да не ја заборавиме неа, без која не ќе беше се: “по молитвите на Богородица и нас грешните да нé осветли Твојата вечна Светлина.
Слава Тебе, Дарителу на Светлината.”(тропар на Преображение).
Отец Гаврил Галев
игумен на манастирот „Свети Климент Охридски“,
Кинглејк, Мелбурн, Австралија
19.08.2023
